Glucozo là gì? Công thức hóa học ra sao hay tính chất như thế nào? Đây là những thắc mắc khi nghe tới glucozo. Tuy nó khá gần gũi trong cuộc sống của con người hiện nay nhưng không phải ai cũng hiểu rõ được những tính chất đi kèm. Do đó bài viết dưới đây sẽ tổng hợp lại những thông tin xung quanh về glucozo một cách chi tiết nhất.
Glucozo là gì?
Để tìm hiểu glucozo là gì thì bạn cần phải biết nó có ở đâu trong cuộc sống của chúng ta. Thực tế thì đây là một monosaccarit cơ bản do đó chúng có ở khắp mọi nơi từ trong thực vật, động vật và trong cơ thể chính bản thân mình. Trong thực tế thì hàm lượng glucozo có nhiều nhất ở trong quả nho cho nên người ta còn gọi nó với một cái tên ưu ái đó chính là đường nho.
Glucozo là gì?
Trong quá trình trao đổi chất và năng lượng của con người cũng như của động thực vật thì glucozo luôn có mặt. Điều đó chứng tỏ tầm quan trọng của nó đối với sự sống. Nhờ sự có mặt của glucozo mà các quá trình chuyển hóa được dễ dàng, tạo ra nguồn năng lượng trong suốt quá trình hô hấp của các tế bào.
Cấu tạo của Glucozo ra sao?
Công thức phân tử của chất là C6H12O6. Trong thực tế chúng thường tồn tại ở dạng mạch vòng với 5 nhóm OH liền kề. Nguyên tố O còn lại nằm ở nhóm CHO hay còn gọi là nhóm andehit. Nhờ đặc điểm cấu tạo như trên mà Glucozo được biết tới là một chất tạp chức dễ dàng tham gia nhiều phản ứng hóa học khác nhau.
Chúng ta có thể biểu diễn công thức cấu tạo dạng mạch hở như sau: CH2OH-CHOH-CHOH-CHOH-CHOH-CHO hoặc CH2OH(CHOH)4CHO
Cấu tạo của Glucozo
Những tính chất cần nắm sau khi biết Glucozo là gì?
Từ những thông tin vừa rồi chắc cũng đã giúp cho bạn đọc hình dung Glucozo là gì? Thông qua cấu tạo mà chúng tôi vừa mô tả thì ai cũng sẽ dự đoán được những tính chất đi kèm. Những tính chất cụ thể được chúng tôi trình bày ở những nội dung tiếp theo sau đây.
Tính chất vật lý
Được xếp vào một trong những loại đường phổ biến nên Glucozo có tính chất vật lý khá đặc trưng. Đầu tiên có thể nói tới chính là trạng thái kết tinh không màu. Xét về mùi vị thì nó có vị ngọt và rất dễ tan ở trong nước. Nhiệt độ càng cao thì khả năng tan càng tốt. Khối lượng mol của chất là 180g/mol.
Glucozo không có màu
Tính chất hóa học
Từ cấu tạo của Glucozo thì chúng ta dễ dàng thấy được các nhóm chức có mặt trong chất. Do đó bạn hoàn toàn có thể đoán được hai tính chất chính sẽ thể hiện đó là tính chất của ancol và của nhóm andehit. Nhờ đó sẽ hiểu rõ hơn về khái niệm Glucozo là gì?
Tính chất của ancol đa chức
Trong phân tử có 5 nhóm OH liền kề do đó nó dễ dàng tham gia phản ứng với dung dịch Cu(OH)2 tạo ra màu xanh lam. Nguyên nhân của màu xanh là do sự có mặt của phức đồng (C6H11O6)2Cu
2C6H12O6 + Cu(OH)2 → (C6H11O6)2Cu + 2H2O
Nhóm OH tạo este với axit cacboxylic dễ dàng. Đây cũng là phản ứng giúp chứng minh phân tử Glucozo có tới 5 nhóm OH trong cấu tạo. Để phản ứng xảy ra tốt nhất cần sự có mặt của H2SO4 đặc và nhiệt độ.
Tính chất của andehit
Glucozo bị khử bởi dung dịch AgNO3 trong môi trường NH3 tạo ra màu bạc vô cùng đẹp mắt. Phản ứng này còn có tên gọi khác đó chính là phản ứng tráng gương bởi vì lớp bạc sinh ra bám lên bề mặt nhìn như một lớp gương soi.
CH2OH[CHOH]4CHO + 2AgNO3 + 3NH3 + H2O → CH2OH[CHOH]4COONH4 + 2Ag + 2NH4NO3
Tạo lớp gương đẹp mắt
Khi tác dụng với Cu(OH)2 đun nóng thì Glucozo sẽ bị oxi hóa tạo ra kết tủa màu đỏ gạch. Do đó người ta hay dùng phản ứng này để phân biệt Glucozo và những chất trong nhóm cacbohidrat.
CH2OH[CHOH]4CHO + 2Cu(OH)2 → CH2OH[CHOH]4COONa + Cu2O ↓(đỏ gạch) + 3H2O
Ngoài ra nhóm andehit còn tham gia phản ứng với dung dịch Brom. Hiện tượng quan sát được đó là dung dịch brom bị mất màu. Đây cũng là một trong số những phản ứng nhận biết thường gặp. Không chỉ thế Glucozo còn tác dụng với khí Hidro để chuyển hóa nhóm CHO thành nhóm CH2OH tạo ra hợp chất có tên là Sobitol
Tính chất riêng của Glucozo
Tính chất riêng này khá gần gũi với đời sống của chúng ta, đó chính là phản ứng lên men rượu. Chắc bạn đọc cũng đã từng thử qua rượu nho với mùi vị cay nhẹ, ngọt thanh vô cùng dễ uống. Thì chúng được tạo ra là nhờ quá trình lên men Glucozo:
C6H12O6 → 2C2H5OH + 2CO2
Cách điều chế Glucozo
Tùy vào nhu cầu sử dụng mà người ta chọn cách điều chế ở trong tự nhiên hay trong công nghiệp cho phù hợp. Dưới đây là hai cách điều chế phổ biến nhất mà bạn nên tham khảo ngay.
Trong tự nhiên
Glucozo được tổng hợp sẵn trong quá trình quang hợp của cây. Do đó thực vật sẽ tự mình tạo ra lượng Glucozo để chuyển hóa năng lượng theo mong muốn. Đối với con người chúng ta thì sử dụng nho khô hoặc tươi để tách chế ra lượng Glucozo mong muốn
Trong công nghiệp
Người ta dùng lượng lớn tinh bột để thủy phân nhờ xúc tác enzim. Hoặc có thể thay tinh bột bằng lượng lớn mùn cưa, vỏ bào nhờ lượng xenlulozơ có trong nó:
(C6H10O5)n → nC6H12O6 + nH2O
Lời kết
Qua những tính chất mà chúng tôi đã làm rõ ở trên thì chắc bạn đọc đã nắm được Glucozo là gì? Hy vọng bạn đã có thêm một kiến thức hóa học mới đầy bổ ích cho mình. Còn nhiều hóa chất khác sẽ được chúng tôi cập nhật ngay, hy vọng bạn sẽ đón đọc.
