Sử dụng than hoạt tính trong xử lý nước thải là một phương pháp vô cùng hiệu quả trong việc khử chất độc và các hợp chất hữu cơ hòa tan tồn dư trong nước thải trước khi xả thải nhằm góp phần bảo vệ môi trường.
Than hoạt tính là gì?
Than hoạt tính là một dạng cacbon (trong gáo dừa già) được hoạt hóa ở nhiệt độ rất cao (từ 800 – 1200 độ C) trong môi trường yếm khí. Do đó, than có màu đen, cấu trúc xơ rỗng với hàng ngàn lỗ nhỏ li ti làm tăng diện tích của bề mặt tiếp xúc với các chất khác lên nhiều lần.
Than hoạt tính là gì?
Carbon là thành phần chính chứa trong than hoạt tính. Nó thường chiếm khoảng 90%, phần còn lại là kim loại kiềm và tro bụi. Ưu điểm lớn nhất của sản phẩm này là khả năng bám hút rất nhiều loại hóa chất khác nhau.
Than hoạt tính được sử dụng trong công nghệ xử lý nước thải như: khử màu, khử mùi, khử độc và các tạp chất hữu cơ ô nhiễm có trong nước thải.
Than hoạt tính xử lý nước thải có những dạng nào?
Trên thị trường hiện nay, than hoạt tính trong xử lý nước thải có ba dạng chính là dạng bột, dạng hạt và dạng khối. Tùy theo nhu cầu sử dụng mà bạn có thể lựa chọn các dạng than hoạt tính kể trên.
Than hoạt tính dạng bột-PAC (viết tắt của từ Powdered Activated Carbon):
Là một dạng than mịn. Than dạng bột thường được dùng để khử mùi, lọc màu, lọc các kim loại nặng hòa tan trong nước nhờ diện tích bề mặt tiếp xúc lớn.
Tuy nhiên, do độ ổn định của than hoạt tính dạng bột này không cao nên không thể sử dụng để xử lý nước thải ở nơi có dòng chảy mạnh vì dễ bị rửa trôi. Vì vậy, loại than này chỉ phù hợp để xử lý nước thải ở những bể chứa có dòng chảy nhẹ.
Than hoạt tính dạng bột
Than hoạt tính dạng hạt – GAC (viết tắt của từ Granular Activated Carbon):
So với than dạng bột thì than hoạt tính dạng hạt có kích thước và độ ổn định hơn rất nhiều. Hiện nay, loại than hoạt tính dạng hạt được ứng dụng rộng rãi trong hệ thống màng lọc nước thải sinh hoạt, nước thải công nghiệp ở những nơi có dòng chảy không quá lớn.
Than hoạt tính dạng hạt
Than hoạt tính dạng khối (Solid Activated Carbon – SBAC):
Đây là loại than hoạt tính trong xử lý nước thải được dùng nhiều nhất hiện nay bởi ưu điểm lớn nhất của loại than này là có cấu trúc bền vững, không dễ bị rửa trôi nên có thể sử dụng được ở cả những nơi có dòng chảy mạnh.
Than hoạt tính dạng khối
Cơ chế hoạt động của than hoạt tính
Than hoạt tính có tính hấp thụ mạnh. Đây là ưu điểm lớn nhất của than hoạt tính. Hoạt hóa than bằng khí ở nhiệt độ cao khiến than hoạt tính phát triển các lỗ cực nhỏ, làm tăng diện tích bề mặt. Kết cấu xốp của than mang điện tích âm, hút các phân tử tích điện dương như các kim loại nặng.
Đặc tính cơ bản của than hoạt tính
Khi nước thải đi qua than hoạt tính này, chúng liên kết với nó thông qua một quá trình được gọi là hấp phụ. Chính vì vậy, khi sử dụng than hoạt tính trong xử lý nước thải cũng sẽ tuân thủ theo 2 cơ chế sau:
-
Lọc vật lý:
Ở giai đoạn này, các chất bẩn hay tạp chất và chất hữu cơ có kích thước lớn sẽ được giữ lại trên bề mặt của lớp than hoạt tính. Nhờ vậy nên chúng ta có thể dễ dàng loại bỏ những tạp chất này bằng cách sàng lọc ban đầu.
-
Lọc hấp thụ:
Bề mặt của phân tử than sẽ thu hút các chất hóa học, tạp chất hòa tan trong nước và giữ chúng nằm lại bên trong lõi lọc. Với đặc tính hấp thụ chọn lọc là hấp thụ dầu mỡ nhưng không hút nước, than hoạt tính có tác dụng mạnh mẽ với rất nhiều loại hóa chất chứa Clo, Benzen hay các hóa chất công nghiệp hòa tan trong nước.
Ứng dụng xử lý nước thải của than hoạt tính trong đời sống hàng ngày
Với tình trạng môi trường đang ngày càng bị ô nhiễm bởi nước thải từ các khu công nghiệp, nguồn nước sinh hoạt hàng ngày, sản xuất nông nghiệp,.. thì than hoạt tính như một giải pháp lành tính được ứng dụng để xử lý một số nguồn nước thải như:
Nước thải sinh hoạt.
Nước thải sinh hoạt là nguồn nước thải ra bên ngài sau khi sử dụng cho các hoạt động của con người như giặt đồ, ăn uống,… ở các khu đô thị, trường học, bệnh viện, khu trung tâm thương mại,.. Thông thường, đây là loại nước thải chứa nhiều dầu mỡ hay hóa chất tẩy rửa,…
Than hoạt tính xử lý nước thải sinh hoạt
Nước thải công nghiệp
Việt Nam đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nên ngày càng có nhiều nhà máy và xí nghiệp được xây dựng và hoạt động kéo theo lượng nước thải thải ra môi trường ngày càng nhiều hơn. Trong nước thải công nghiệp này thường chứa rất nhiều hóa chất độc hại, tạp chất, thậm chí còn chưa một lượng lớn kim loại nặng gây độc cho môi trường nghiêm trọng như thủy ngân,đồng, …
Vậy nên, sử dụng than hoạt tính trong xử lý nước thải công nghiệp là một biện pháp cực kì hiệu quả và tiết kiệm nhằm loại bỏ các tạp chất hữu cơ có kích thước lớn và hấp thụ những kim loại nặng, hóa chất có trong nước thải.
Than hoạt tính trong xử lý nước thải công nghiệp
Lợi ích khi sử dụng than hoạt tính xử lý nước thải
Một số lợi ích vượt trội mà phương pháp xử lý nước thải bằng than hoạt tính mang lại như:
- Đơn giản, dễ dàng sử dụng và tiết kiệm chi phí
- Có thể loại bỏ các kim loại nặng trong nước thải
- Lọc được các chất bẩn hữu cơ hòa tan có trong nước
- Khử màu những mùi hôi thối gây khó chịu có trong nước thải
- Gây ức chế và loại bỏ những vi khuẩn có khả năng gây hại đến con người
Sử dụng than hoạt tính trong xử lý nước thải có độc không?
Than hoạt tính trong xử lý nước thải không gây độc, rất an toàn cho người sử dụng. Không những thế, trong y học chúng còn được sử dụng như một chất thuốc giải độc.
Bảo quản than hoạt tính ở nơi thoáng mát, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, nơi khô thoáng. Đặc biệt, tránh nơi có nhiệt độ cao như nhà bếp, gần các thiết bị điện tử có sinh nhiệt,…